Vrijdagmorgen 10 april 2015 was ik (Maarten Langbroek) om half zes opgestaan om vroege voorjaarssoorten te inventariseren. Vandaag waren de Coepelduynen tussen Katwijk en Noordwijk aan de beurt. De gehele morgen hing er een dichte mist boven het duin, wat het zicht wel wat bemoeilijkte. Toch ben ik maar doorgegaan met de inventarisatie, want er zong genoeg. Opvallend waren de vele Roodborsttapuiten en Kneuen, en verder al een zingende Sprinkhaanzanger.
Om ongeveer kwart voor negen besloot ik om terug te wandelen richting Katwijk, en wel over het fietspad, zodat ik ook wat soorten uit de zeereep kon karteren. Nadat ik, vanuit Noordwijk gezien, de eerste grote S-bocht was gepasseerd werd mijn aandacht getrokken door een klein, bruin vogeltje in een ligusterstruik, laag bij de grond. Toen ik mijn kijker erop wilde richten, werd het beestje door een wandelaar met hond opgejaagd en vloog voor mij langs de zeereep in. De vogel foerageert vliegenvangerachtig langs het hek, en ook viel me op dat het staartje vaak op en neer ging. Opnieuw richtte ik mijn kijker. Ik kon het haast niet geloven: dit was een Blauwstaart! Mooie oranje flankjes, licht keeltje en een vaalblauw staartje! Nadat ik alles duidelijk aan het beestje had gezien, begon ik, voor zover dat mogelijk was, in alle rust mijn camera uit mijn tas te halen. Nadat ik voor mezelf een paar bewijsplaatjes had geschoten, besloot ik de Blauwstaart door te geven via de lokale Whatsapp-groep. Daar werd meteen heftig en enthousiast gereageerd. Ook moest ik direct een aantal telefoontjes aannemen van mensen die graag wilden weten waar de vogel precies zat. Door alle commotie ben ik de vogel toen een kwartiertje kwijtgeraakt, maar gelukkig dook het beestje al snel weer op.
Precies toen ik het beestje weer vond kwam Casper Zuyderduyn aan gestormd. Hij was de eerste na mij die van deze geweldige vogel kon genieten. Niet lang daarna kwamen er snel meerdere vogelaars die de Blauwstaart wilden bekijken en op de foto wilden zetten. Regelmatig kwam de vogel erg dichtbij en werden er salvo’s plaatjes geschoten. In totaal hebben 125 mensen de Blauwstaart ingevuld op waarneming.nl. Het werkelijke aantal waarnemers kan wel het dubbele zijn geweest. De vogel is tot ´s avonds laat gezien, zaterdag 11 april was er echter geen spoor meer van te Blauwstaart te bekennen.
Het broedgebied van de Blauwstaart strekt zich uit vanaf Finland oostwaarts tot aan Noord-Azië en Japan. De Blauwstaart is een echte trekvogel, die overwintert in Zuidoost-Azië. Het is vooral een soort van Taigabossen, maar verder in het Oosten, waar de vegetatie schraler wordt, komt de Blauwstaart voor in struiken en struweel zoals Dwergberk. Het is grappig om te zien dat het habitat van de Coepelduynen (lage Liguster- en Duindoornstruiken) enigszins lijkt op laatstgenoemde biotoop.
De Blauwstaart van Noordwijk betreft het 21e geval voor Nederland ooit, en de eerste voor Noordwijk en verre omstreken. Wat deze waarneming heel bijzonder maakt is de periode van het jaar. Verreweg de meeste Blauwstaarten duiken op in het najaar. In januari en februari van 2003 echter verbleef een ex in de duinen bij Zandvoort. Dat kunnen we een voorjaarsgeval noemen. De Blauwstaart van de Coepelduynen is dan de tweede voorjaarswaarneming ooit in Nederland. Er zijn aanwijzingen dat de stand in de voor ons dichtstbijgelegen broedgebieden toeneemt. Dat heeft zich al vertaald in een (sterke) toename van het aantal waarnemingen in Noordwest-Europa. Het laatste decennium is de soort zijn mythische status voor bijvoorbeeld Britse en Nederlandse vogelaars een beetje kwijtgeraakt. Maar een waarneming van een Blauwstaart, zeker van een vogel die zich zo mooi laat bekijken als die van de Coepelduynen, blijft een enorme buitenkans!
Tekst: Maarten Langbroek & Foto: Sjaak Schilperoort
